Je merkt dat je baby altijd naar dezelfde kant kijkt. Of je ziet dat het hoofdje steeds scheef staat. Misschien is één kant van het achterhoofd zelfs wat platter geworden. Dit zijn signalen van een voorkeurshouding, iets waar veel ouders mee te maken krijgen. Gelukkig is dit in de meeste gevallen goed te behandelen, vooral als je er vroeg bij bent.
In deze blog lees je alles over voorkeurshouding bij baby’s: wat het is, hoe je het herkent, wat je er zelf aan kunt doen en wanneer kinderfysiotherapie kan helpen.
Wat is een voorkeurshouding?
Een voorkeurshouding betekent dat je baby een sterke voorkeur heeft om het hoofdje naar één kant te draaien. Het lijkt alsof je kindje “vastzit” in één richting. Zelfs als je de baby probeert te stimuleren om naar de andere kant te kijken, draait het hoofdje vaak snel weer terug naar de favoriete kant.
Hoe ontstaat een voorkeurshouding?
Er zijn verschillende oorzaken voor een voorkeurshouding:
Tijdens de zwangerschap:
- Weinig ruimte in de baarmoeder (bijvoorbeeld bij een groot kindje of weinig vruchtwater)
- Langdurige houding in dezelfde positie
- Meerlingzwangerschap
Tijdens de bevalling:
- Een moeilijke of langdurige bevalling
- Gebruik van tangverlossing of vacuümpomp
- Stuitligging of andere afwijkende ligging
Na de geboorte:
- Baby ligt veel in dezelfde houding
- Stimulatie komt vooral van één kant (bijvoorbeeld licht, geluid, of waar ouders staan)
- Spanning of stramheid in de nekspieren
De meest voorkomende medische term die je kunt tegenkomen is torticollis, ook wel “scheefhals” genoemd. Dit betekent dat één of meerdere nekspieren verkort of stram zijn, waardoor de baby moeite heeft om het hoofd vrij te bewegen.
Hoe herken je een voorkeurshouding?
Als ouder kun je vrij gemakkelijk signalen opmerken die wijzen op een voorkeurshouding:
Duidelijke signalen
- Hoofdstand: Het hoofdje staat vaak scheef, met het ene oor naar de schouder toe
- Kijkrichting: Baby kijkt vrijwel altijd naar dezelfde kant
- Verzet: Baby huilt of verzet zich wanneer je probeert het hoofdje naar de andere kant te draaien
- Afgeplat achterhoofd: Eén kant van het achterhoofd is platter (plagiocefalie)
- Voeden: Bij borstvoeding kan je baby een voorkeur hebben voor één borst, of moeite hebben bij de andere borst
Minder opvallende signalen
- Baby draait tijdens buikligtijd altijd naar dezelfde kant
- Het gezichtje ziet er asymmetrisch uit
- Eén oog lijkt minder open dan het andere
- Baby draait het hele lichaam mee in plaats van alleen het hoofd
NB: Heb je deze signalen bij je baby? Maak dan een afspraak bij het consultatiebureau of je huisarts. Hoe eerder een voorkeurshouding wordt aangepakt, hoe beter.
Waarom is tijdige behandeling belangrijk?
Je vraagt je misschien af: groeit dit niet vanzelf over? Hoewel sommige lichte voorkeursstellingen inderdaad vanzelf verbeteren, is het belangrijk om hier niet te lang op te wachten.
Mogelijke gevolgen van een onbehandelde voorkeurshouding
Op korte termijn:
- Afgeplat achterhoofd (plagiocefalie) dat permanent kan worden
- Asymmetrie in het gezicht
- Voedingsproblemen (vooral bij borstvoeding)
- Beperkte bewegingsvrijheid
Op langere termijn:
- Vertraagde motorische ontwikkeling (rollen, kruipen, zitten)
- Houdings- en coördinatieproblemen
- Oogproblemen (strabismus/scheelzien)
- Kaakafwijkingen
- Nekklachten op latere leeftijd
Gelukkig zijn deze gevolgen te voorkomen als de voorkeurshouding tijdig wordt behandeld. De eerste maanden zijn cruciaal, omdat het hoofdje van je baby nog zacht en kneedbaar is en de spieren zich nog ontwikkelen.
Wat kun je zelf doen? Tips voor thuis
Als je baby een lichte voorkeurshouding heeft, kun je al veel doen voordat er professionele hulp nodig is. Het consultatiebureau kan je hierbij adviseren.
Positioneringstips
1. Wissel van kant bij alles
- Leg je baby afwisselend met het hoofdje links en rechts in bed
- Wissel van kant bij het verschonen
- Draag je baby om en om op je linker- en rechterarm
- Wissel van borst bij borstvoeding, ook al gaat één kant moeilijker
2. Stimuleer de “moeilijke” kant
- Plaats speeltjes aan de kant waar je baby minder graag kijkt
- Ga zelf aan de “moeilijke” kant staan tijdens verzorging
- Hang een mobile of muziekdoosje aan de kant waar de baby minder graag kijkt
3. Geef voldoende buikligtijd
- Begin vanaf dag één met korte momenten buikligtijd (1-2 minuten)
- Bouw dit op tot meerdere keren per dag, 10-15 minuten per keer
- Doe dit alleen onder toezicht en als de baby wakker is
- Maak het leuk: ga zelf op de grond liggen, gebruik speeltjes
4. Vermijd langdurig liggen in dezelfde positie
- Beperk de tijd in autostoeltjes, wipstoel en maxi-cosi
- Wissel regelmatig van houding
- Draag je baby in een draagdoek of ergonomische draagzak
Zachte oefeningen
Met goedkeuring van het consultatiebureau kun je ook voorzichtige rekoefeningen doen:
- Kijkoefening: Lok je baby met een speeltje of jouw gezicht naar de moeilijke kant
- Massage: Masseer voorzichtig de gespannen kant van de nek
- Passieve rek: Leg je hand zacht op het hoofdje en beweeg voorzichtig naar de andere kant (stop bij weerstand!)
Belangrijk: Doe dit alleen na overleg met een professional en stop meteen als je baby huilt of als het pijnlijk lijkt!
Wanneer is kinderfysiotherapie nodig?
Niet elke voorkeurshouding vereist fysiotherapie, maar in veel gevallen kan het wel een groot verschil maken. Het consultatiebureau of de huisarts kan je doorverwijzen naar een kinderfysiotherapeut.
Signalen dat professionele hulp nodig is
- De voorkeurshouding blijft bestaan na 6-8 weken, ondanks thuisoefeningen
- Het achterhoofd wordt steeds platter
- De baby kan het hoofdje helemaal niet naar één kant draaien
- Je baby heeft pijn of huilt veel
- Er is geen vooruitgang of het wordt erger
- Je bent onzeker over wat je zelf kunt doen
Hoe werkt kinderfysiotherapie bij voorkeurshouding?
Een gespecialiseerde kinderfysiotherapeut is opgeleid om baby’s met voorkeurshouding te behandelen. Zo ziet een behandeltraject er meestal uit:
Eerste bezoek: onderzoek en diagnose
De fysiotherapeut:
- Bekijkt de medische voorgeschiedenis (zwangerschap en bevalling)
- Onderzoekt de beweeglijkheid van het hoofdje en nekje
- Controleert of er spanning of stramheid in de spieren zit
- Bekijkt de vorm van het hoofdje
- Observeert hoe de baby beweegt en ligt
Op basis van dit onderzoek wordt een behandelplan gemaakt, specifiek afgestemd op jouw baby.
De behandeling
Kinderfysiotherapie bij voorkeurshouding bestaat uit verschillende elementen:
1. Manuele therapie
- Zachte mobilisaties om de nekspieren losser te maken
- Rekken van verkorte spieren
- Stimuleren van zwakkere spieren
2. Oefentherapie
- Gerichte oefeningen om de beweeglijkheid te vergroten
- Stimuleren van de motorische ontwikkeling
- Spelenderwijs werken aan kracht en coördinatie
3. Adviezen voor thuis
- Positioneringstips specifiek voor jouw baby
- Thuisoefeningen die je dagelijks kunt doen
- Tips voor voeding, dragen en slapen
4. Oudervoorlichting
- Uitleg over de aandoening
- Instructie over het uitvoeren van oefeningen
- Advies over ergonomische hulpmiddelen indien nodig
Hoe lang duurt de behandeling?
De duur van de behandeling hangt af van verschillende factoren:
- Hoe ernstig de voorkeurshouding is
- Op welke leeftijd de behandeling start (hoe eerder, hoe sneller het resultaat)
- Hoe consequent de thuisoefeningen worden gedaan
- Of er andere factoren meespelen
In veel gevallen zie je al na 4-6 weken duidelijke verbetering. Sommige baby’s hebben slechts enkele behandelingen nodig, andere hebben een langere periode begeleiding nodig. De gemiddelde behandelduur ligt tussen de 2 en 6 maanden.
Resultaten: wat kun je verwachten?
De goede nieuws is dat voorkeurshouding bij baby’s over het algemeen goed te behandelen is, zeker als je er vroeg bij bent.
Wat je kunt verwachten:
- Geleidelijke toename van de beweeglijkheid
- Minder voorkeur voor één kant
- Verbetering van de hoofdvorm (bij jonge baby’s)
- Betere motorische ontwikkeling
- Minder huilen en meer tevreden baby
- Gemakkelijker voeden
Tip: Maak foto’s van opzij en van boven af bij het begin van de behandeling. Zo kun je de vooruitgang goed volgen!
Een kinderfysiotherapeut vinden
Wil je je baby laten behandelen voor een voorkeurshouding? Dan is het belangrijk om een kinderfysiotherapeut te vinden die gespecialiseerd is in baby’s en voorkeurshouding.
Waar moet je op letten?
- Specialisatie: Zoek een fysiotherapeut met ervaring in baby’s en voorkeurshouding
- Locatie: Een praktijk in de buurt is handig voor regelmatige bezoeken
- Benadering: De fysiotherapeut moet rustig en geduldig met je baby omgaan
- Communication: Je moet goed geïnformeerd worden over wat er gebeurt
Op Kindenzo.com vind je een overzicht van gekwalificeerde kinderfysiotherapeuten in jouw regio die gespecialiseerd zijn in het behandelen van baby’s met voorkeurshouding. Je kunt eenvoudig zoeken op postcode, reviews lezen van andere ouders en direct contact opnemen voor een afspraak.
Vergoeding: wordt het vergoed?
Goed nieuws voor ouders: kinderfysiotherapie wordt volledig vergoed vanuit de basisverzekering voor kinderen tot 18 jaar. Er geldt géén eigen risico voor kinderen.
Wat heb je nodig:
- Een verwijzing van de huisarts of het consultatiebureau
- Een zorgverzekering (basisverzekering)
- Check wel even of de fysiotherapeut gecontracteerd is bij jouw verzekeraar
Veelgestelde vragen
Vanaf welke leeftijd kun je beginnen met fysiotherapie? Je kunt al direct na de geboorte starten met kinderfysiotherapie. Hoe eerder je begint, hoe sneller het resultaat.
Doet het pijn voor mijn baby? Nee, kinderfysiotherapie voor voorkeurshouding is niet pijnlijk. De fysiotherapeut werkt zeer voorzichtig en let goed op signalen van je baby.
Hoe vaak moet ik met mijn baby naar de fysiotherapeut? In het begin vaak 1 keer per week, later kan dit minder worden. De fysiotherapeut bepaalt dit op basis van de voortgang.
Moet ik oefeningen thuis doen? Ja, thuisoefeningen zijn cruciaal voor succes. De fysiotherapeut instrueert je hier uitgebreid in. Het hoeft niet veel tijd te kosten – vaak kun je oefeningen verwerken in de dagelijkse verzorging.
Kan het ook vanzelf overgaan? Sommige lichte voorkeursstellingen verbeteren inderdaad vanzelf, maar wachten brengt risico’s met zich mee. Bij twijfel is het altijd beter om advies in te winnen.
Wat als we te laat zijn en het hoofdje blijft plat? De eerste 6 maanden zijn het meest belangrijk omdat het hoofdje dan nog kneedbaar is. Na ongeveer 1 jaar is de schedel meer verhard. In ernstige gevallen kan een helmtherapie nodig zijn, maar dit komt niet vaak voor als je tijdig behandelt.
Preventie: voorkom een voorkeurshouding
Naast behandeling is preventie natuurlijk nog beter. Hier zijn enkele tips om een voorkeurshouding te voorkomen:
- Varieer vanaf dag één: Wissel consequent van kant bij alle verzorgingsmomenten
- Voldoende buikligtijd: Begin meteen en bouw het geleidelijk op
- Beperk tijd in stoeltjes: Niet te lang in maxi-cosi, autostoeltje of wipstoel
- Draag je baby: In een draagdoek of draagzak met goede ondersteuning
- Wees alert: Let op signalen en bespreek zorgen tijdig met het consultatiebureau
Hulp nodig? Dit zijn je eerste stappen
Denk je dat je baby een voorkeurshouding heeft? Dit kun je doen:
- Observeer en documenteer: Let goed op en maak eventueel foto’s
- Bespreek het bij het consultatiebureau: Zij kunnen je adviseren en eventueel doorverwijzen
- Vraag een verwijzing aan: Bij de huisarts of consultatiebureau
- Zoek een gespecialiseerde kinderfysiotherapeut: Via bijvoorbeeld Kindenzo.com kun je kinderfysiotherapeuten in jouw regio vinden die ervaring hebben met voorkeurshouding bij baby’s
- Begin met oefeningen: Zowel in de praktijk als thuis
- Wees geduldig maar consequent: Verbetering kost tijd, maar consequentie betaalt zich uit
Conclusie: Een voorkeurshouding is goed te behandelen
Een voorkeurshouding bij je baby kan zorgen geven, maar het is belangrijk om te weten dat dit in de meeste gevallen goed te behandelen is. Vooral als je er vroeg bij bent en consequent met de oefeningen aan de slag gaat.
De combinatie van professionele begeleiding door een kinderfysiotherapeut en dagelijkse oefeningen thuis geeft de beste resultaten. Je baby kan zich dan optimaal ontwikkelen zonder blijvende gevolgen van de voorkeurshouding.
Twijfel niet te lang – Hoe eerder je begint met de behandeling, hoe sneller en gemakkelijker het resultaat. Het consultatiebureau en een gespecialiseerde kinderfysiotherapeut staan klaar om je en je baby te helpen.
Zoek je een kinderfysiotherapeut bij jou in de buurt? Kijk dan op Kindenzo.com voor een overzicht van specialisten in kindzorg. Zo geef je je baby de beste start!